Thanh thiếu niên "rành công nghệ" vẫn sập bẫy lừa đảo online

• lừa đảo trực tuyến
• an toàn mạng
• bảo vệ thanh thiếu niên

23/7/2025 đọc mất khoảng 10 phút

Thanh thiếu niên "rành công nghệ" vẫn sập bẫy lừa đảo online

Những thanh thiếu niên thành thạo công nghệ vẫn trở thành nạn nhân của kiểu lừa đảo "bắt cóc online" mới. Tìm hiểu thủ đoạn và cách phòng tránh hiệu quả.

Hiện tượng lừa đảo "bắt cóc online" nhắm vào thanh thiếu niên

Trong thời đại số hóa hiện nay, thanh thiếu niên được coi là thế hệ am hiểu công nghệ nhất với khả năng sử dụng điện thoại thông minh và các nền tảng mạng xã hội một cách thành thạo. Tuy nhiên, điều đáng báo động là chính những bạn trẻ này lại đang trở thành mục tiêu chính của một hình thức lừa đảo mới có tên gọi "bắt cóc online".

Hiện tượng này đã xuất hiện tại nhiều địa phương trên cả nước, đặc biệt tại tỉnh An Giang, nơi đã ghi nhận nhiều trường hợp học sinh trung học phổ thông và sinh viên trở thành nạn nhân. Sự việc cho thấy rằng việc am hiểu công nghệ không đồng nghĩa với khả năng nhận biết và phòng tránh các chiêu trò lừa đảo tinh vi.

Các đối tượng lừa đảo đã lợi dụng tâm lý của thanh thiếu niên, đặc biệt là sự lo lắng về tương lai học tập và việc tuân thủ pháp luật để thực hiện các hành vi phạm pháp. Điều này đặt ra câu hỏi nghiêm túc về việc giáo dục kỹ năng sống và nhận thức về an toàn mạng cho thế hệ trẻ.

Thủ đoạn chi tiết của tội phạm lừa đảo "bắt cóc online"

Thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo trong trường hợp này được thực hiện với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tính toán cao. Họ thường bắt đầu bằng việc thu thập thông tin cá nhân của nạn nhân thông qua các nguồn khác nhau, có thể là từ các hồ sơ đăng ký trường học, thông tin trên mạng xã hội hoặc từ các nguồn dữ liệu bị rò rỉ.

Trường hợp điển hình là một nữ sinh lớp 12 tại phường Bình Đức đã trở thành nạn nhân sau khi vừa hoàn thành việc nộp hồ sơ nhập học. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng thời điểm này để gọi điện, tạo ấn tượng như thể cuộc gọi có liên quan đến việc xác nhận hồ sơ của em.

Người gọi đã mạo danh cán bộ công an và cáo buộc nạn nhân có liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như lừa đảo và buôn bán ma túy xuyên quốc gia. Họ sử dụng giọng điệu nghiêm khắc và đe dọa hậu quả pháp lý nghiêm trọng nếu nạn nhân không hợp tác.

Để tăng tính thuyết phục, các đối tượng đã yêu cầu nạn nhân tải về một ứng dụng mạng với lý do phục vụ công tác điều tra. Thông qua ứng dụng này, họ có thể bật camera để cho nạn nhân thấy người mặc đồng phục công an và thể hiện được các thông tin cá nhân chính xác về nạn nhân.

Quá trình thao túng tâm lý và kiểm soát nạn nhân

Sau khi đã tạo được lòng tin ban đầu, các đối tượng lừa đảo tiến hành giai đoạn thao túng tâm lý phức tạp hơn. Họ yêu cầu nạn nhân phải rời khỏi nhà và tự thuê phòng trọ bên ngoài với lý do cần "giữ bí mật điều tra" và "không được để lộ thông tin".

Việc tách nạn nhân khỏi môi trường gia đình là một bước quan trọng trong chiến lược của tội phạm. Khi nạn nhân đã cô lập, họ sẽ dễ dàng bị chi phối và không có ai để tham khảo ý kiến hoặc cầu cứu khi gặp tình huống đáng ngờ.

Các đối tượng liên tục giám sát nạn nhân thông qua ứng dụng, không cho phép họ thoát khỏi cuộc trò chuyện hay liên lạc với bên ngoài. Họ sử dụng những lời đe dọa về hậu quả pháp lý, ảnh hưởng đến việc học tập và tương lai để khiến nạn nhân tuân theo mọi yêu cầu.

Một nam sinh lớp 12 đã chia sẻ: "Các đối tượng liên tục dàn cảnh có sự tham gia của nhiều cơ quan như Bộ Công an, Viện kiểm sát và đe dọa em rằng việc không hợp tác sẽ bị coi là chống người thi hành công vụ". Sự lo lắng về tương lai học tập và hồ sơ cá nhân đã khiến nhiều nạn nhân không dám phản kháng.

Hậu quả và tác động đến gia đình nạn nhân

Khi nạn nhân đã hoàn toàn bị kiểm soát, các đối tượng lừa đảo sẽ tiến hành giai đoạn cuối cùng là chiếm đoạt tài sản. Họ có thể ép nạn nhân gọi điện về gia đình để xin tiền với nhiều lý do khác nhau, hoặc chiếm quyền kiểm soát tài khoản mạng xã hội của nạn nhân để liên lạc trực tiếp với gia đình.

Thông qua tài khoản Zalo hoặc các ứng dụng nhắn tin khác, tội phạm sẽ liên hệ với gia đình nạn nhân và yêu cầu chuyển tiền "chuộc" với những lời đe dọa về tính mạng hoặc an toàn của con em. Tình trạng này khiến các gia đình rơi vào tình thế hoảng loạn và có thể đưa ra những quyết định thiếu sáng suốt.

Tác động tâm lý đối với nạn nhân cũng vô cùng nghiêm trọng. Sau khi nhận ra mình đã bị lừa, nhiều thanh thiếu niên rơi vào trạng thái sốc, tự trách bản thân và lo lắng về việc mình đã vô tình tham gia vào hoạt động bất hợp pháp. Điều này có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tinh thần và quá trình phát triển của các em.

Vai trò quan trọng của gia đình trong việc ngăn chặn

Qua các vụ việc đã xảy ra tại An Giang, điều đáng ghi nhận là sự phản ứng nhanh chóng và sáng suốt của các phụ huynh. Khi phát hiện con em có biểu hiện bất thường hoặc đột ngột mất liên lạc, họ đã không chần chừ mà lập tức trình báo với cơ quan công an địa phương.

Sự hợp tác tích cực này đã giúp giải cứu nhiều nạn nhân chỉ trong vòng hai giờ sau khi họ "mất tích", ngăn chặn được những hậu quả nghiêm trọng hơn có thể xảy ra. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ gần gũi và cởi mở giữa cha mẹ và con cái.

Gia đình được coi là tuyến phòng thủ đầu tiên và hiệu quả nhất trong việc bảo vệ thanh thiếu niên khỏi các hình thức lừa đảo trực tuyến. Việc tạo ra một môi trường gia đình mở, nơi con cái cảm thấy thoải mái để chia sẻ những vấn đề gặp phải là vô cùng cần thiết.

Nguyên nhân thanh thiếu niên dễ trở thành nạn nhân

Mặc dù được coi là thế hệ am hiểu công nghệ, thanh thiếu niên lại có những điểm yếu riêng khiến họ dễ bị lừa đảo. Thứ nhất là sự thiếu kinh nghiệm sống và khả năng đánh giá tình huống trong các trường hợp phức tạp. Họ thường tin tưởng vào thông tin từ người lạ nếu thông tin đó được trình bày một cách có hệ thống và thuyết phục.

Thứ hai, tâm lý lo lắng về tương lai học tập và nghề nghiệp khiến các em dễ bị thao túng. Khi nghe những cáo buộc có thể ảnh hưởng đến hồ sơ cá nhân hoặc cơ hội học tập, nhiều em sẵn sàng làm theo yêu cầu của kẻ lừa đảo mà không kiểm chứng thông tin.

Thứ ba, sự độc lập sớm trong việc sử dụng công nghệ nhưng lại thiếu sự giám sát và hướng dẫn từ người lớn trong các tình huống đặc biệt. Nhiều thanh thiếu niên có xu hướng tự giải quyết vấn đề mà không tham khảo ý kiến gia đình, điều này tạo cơ hội cho tội phạm lợi dụng.

Biện pháp phòng ngừa và giáo dục nhận thức

Để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi các hình thức lừa đảo trực tuyến, cần có một chiến lược giáo dục toàn diện từ gia đình, nhà trường và xã hội. Trước hết, gia đình cần trang bị cho con em những kiến thức cơ bản về các thủ đoạn lừa đảo phổ biến và cách nhận biết các dấu hiệu đáng ngờ.

Nhà trường cần đưa nội dung giáo dục về an toàn mạng và kỹ năng sống vào chương trình học chính thức. Việc tổ chức các buổi tọa đàm, chia sẻ kinh nghiệm từ các trường hợp thực tế sẽ giúp học sinh có cái nhìn rõ ràng hơn về những rủi ro tiềm ẩn.

Quan trọng nhất là việc xây dựng nguyên tắc "luôn chia sẻ với gia đình" khi gặp phải bất kỳ tình huống bất thường nào qua điện thoại hoặc internet. Gia đình cần tạo ra môi trường tin cậy để con cái không ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ khi cần thiết.

Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng để nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vấn đề này. Việc chia sẻ những câu chuyện thực tế và cách thức xử lý đúng đắn sẽ giúp mọi người có thêm kinh nghiệm để bảo vệ bản thân và gia đình.