- lừa đảo trực tuyến
- an ninh mạng
- bảo vệ học sinh
Lừa đảo "bắt cóc online": Thủ đoạn mới nhắm vào học sinh
Tìm hiểu về thủ đoạn lừa đảo "bắt cóc online" đang nhắm vào học sinh, sinh viên với hình thức giả mạo công an và cách phòng tránh hiệu quả.
Thực trạng đáng báo động về nạn lừa đảo "bắt cóc online"
Trong thời gian gần đây, hàng loạt vụ lừa đảo theo hình thức "bắt cóc online" đã xảy ra trên khắp cả nước, nhắm vào đối tượng là học sinh và sinh viên. Đây là phương thức lừa đảo mới với thủ đoạn tinh vi, lợi dụng công nghệ và tâm lý non nớt của giới trẻ để chiếm đoạt tài sản. Vấn đề này đang trở thành mối quan tâm lớn của xã hội khi ngày càng có nhiều nạn nhân rơi vào bẫy của những kẻ xấu.
Các vụ việc liên tiếp được phát hiện tại nhiều địa phương như Hà Nội, Quảng Ninh, An Giang cho thấy đây không phải là hiện tượng riêng lẻ mà đã trở thành một mô hình lừa đảo có tổ chức. Điều đáng lo ngại là các đối tượng lừa đảo ngày càng chuyên nghiệp hơn trong việc dàn dựng kịch bản và thao túng tâm lý nạn nhân.
Phương thức hoạt động của nhóm lừa đảo
Theo cơ quan công an, các đối tượng thường bắt đầu bằng việc gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ công an và thông báo nạn nhân có liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như ma túy xuyên quốc gia hoặc rửa tiền. Để tạo lòng tin, chúng nắm rõ thông tin cá nhân của nạn nhân như họ tên, số căn cước công dân, địa chỉ và cả trường học.
Bước tiếp theo, các đối tượng yêu cầu nạn nhân tải và đăng nhập vào ứng dụng họp trực tuyến như Zoom Workplace. Tại đây, chúng dàn dựng bối cảnh giống như phòng làm việc của cơ quan công an, có người mặc sắc phục và thậm chí còn có diễn viên đóng vai tội phạm bị còng tay. Sự chuyên nghiệp trong dàn dựng khiến nhiều nạn nhân tin là thật.
Sau khi nạn nhân đã hoàn toàn tin tưởng, các đối tượng bắt đầu đe dọa và yêu cầu nạn nhân phải hợp tác điều tra. Chúng hướng dẫn nạn nhân rời khỏi nhà, thuê phòng khách sạn hoặc nhà trọ để "bảo mật thông tin điều tra". Trong suốt quá trình này, nạn nhân bị giám sát chặt chẽ qua video call và không được phép liên lạc với bất kỳ ai khác.
Giai đoạn cuối cùng và nguy hiểm nhất là khi các đối tượng yêu cầu nạn nhân đóng giả bị bắt cóc, quay video với nhiều vết thương giả trên người rồi gửi cho gia đình kèm yêu cầu chuyển tiền chuộc. Số tiền thường dao động từ 300 đến 370 triệu đồng, tùy theo khả năng tài chính của từng gia đình mà chúng đã điều tra trước.
Nguyên nhân khiến thủ đoạn này phát triển mạnh
Theo các chuyên gia an ninh mạng, có nhiều nguyên nhân khiến hình thức lừa đảo này ngày càng phổ biến. Thứ nhất, sự phát triển của công nghệ và internet tạo điều kiện cho các đối tượng dễ dàng tiếp cận nạn nhân từ xa. Các ứng dụng họp trực tuyến vốn được sử dụng cho mục đích chính đáng nay bị lợi dụng để phục vụ hoạt động phạm tội.
Thứ hai, tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân trên thị trường chợ đen diễn ra tràn lan. Thông tin của người dùng bị thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có cả sự tiếp tay của một số nhân viên trong các công ty giao hàng, dịch vụ. Điều này giúp các đối tượng lừa đảo có được thông tin chi tiết về nạn nhân, tạo độ tin cậy cao khi tiếp cận.
Thứ ba, đối tượng học sinh và sinh viên thường có tâm lý non nớt, dễ hoảng sợ khi nghe đến cơ quan công an. Sự thiếu kinh nghiệm sống và kiến thức pháp luật khiến các em dễ dàng bị thao túng tâm lý. Nhiều nạn nhân lo sợ việc bị liên quan đến các vụ án sẽ ảnh hưởng đến học tập và tương lai nên đã làm theo mọi yêu cầu của kẻ lừa đảo.
Cuối cùng, sự thiếu cảnh giác của cả gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức phòng chống lừa đảo cho học sinh cũng là một nguyên nhân quan trọng. Nhiều phụ huynh chưa nắm rõ các hình thức lừa đảo mới để cảnh báo cho con em mình.
Các biện pháp phòng tránh hiệu quả
Để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi thủ đoạn lừa đảo nguy hiểm này, cần thực hiện một số biện pháp phòng tránh cụ thể. Đầu tiên, cần nắm rõ quy trình làm việc của cơ quan công an. Theo quy định, công an không bao giờ điều tra, lấy lời khai qua điện thoại hay các ứng dụng trực tuyến. Mọi hoạt động điều tra đều phải được thực hiện trực tiếp tại trụ sở cơ quan công an với sự có mặt của người giám hộ nếu đối tượng là người chưa thành niên.
Khi nhận được cuộc gọi đáng ngờ, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân hay làm theo yêu cầu của người gọi. Thay vào đó, hãy chủ động liên hệ với cơ quan công an địa phương để xác minh thông tin. Nếu người gọi đe dọa hay gây áp lực, hãy bình tĩnh cúp máy và báo ngay cho người thân.
Phụ huynh cần thường xuyên trao đổi với con em về các hình thức lừa đảo phổ biến, đặc biệt là thủ đoạn giả danh công an. Tạo môi trường cởi mở để con cái có thể chia sẻ khi gặp tình huống bất thường. Đồng thời, lưu ý theo dõi các hoạt động bất thường của con như đột nhiên rời khà mà không báo trước hoặc có biểu hiện lo lắng, sợ hãi.
Các trường học cần tổ chức các buổi tuyên truyền, hướng dẫn học sinh nhận biết và phòng tránh lừa đảo. Việc trang bị kiến thức pháp luật cơ bản và kỹ năng ứng phó với tình huống khẩn cấp là vô cùng cần thiết cho học sinh trong thời đại công nghệ số.
Vai trò của cơ quan chức năng và cộng đồng
Trong cuộc chiến chống lại tội phạm công nghệ cao, vai trò của cơ quan công an là vô cùng quan trọng. Các lực lượng chức năng cần tăng cường công tác điều tra, truy bắt các đối tượng lừa đảo. Đồng thời, cần có biện pháp xử lý nghiêm khắc những cá nhân, tổ chức tiếp tay cho việc mua bán dữ liệu cá nhân trái phép.
Các công ty cung cấp dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ giao hàng, cần siết chặt quy trình bảo mật thông tin khách hàng. Việc đào tạo nhân viên về trách nhiệm bảo vệ dữ liệu và xử phạt nghiêm những trường hợp vi phạm là điều cần thiết để ngăn chặn việc rò rỉ thông tin từ nội bộ.
Cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống lừa đảo. Mỗi người dân cần nâng cao ý thức cảnh giác, không chia sẻ thông tin cá nhân một cách bừa bãi trên mạng xã hội. Khi phát hiện các trường hợp lừa đảo, cần báo ngay cho cơ quan chức năng để kịp thời ngăn chặn và xử lý.
Thủ đoạn lừa đảo "bắt cóc online" là một hình thức tội phạm mới với mức độ nguy hiểm cao, đặc biệt là đối với đối tượng học sinh, sinh viên. Việc nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức phòng tránh và sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng là chìa khóa để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi những mối nguy hiểm từ không gian mạng. Mỗi người cần là một mắt xích trong chuỗi phòng chống tội phạm, góp phần xây dựng môi trường an toàn cho cộng đồng.
Câu hỏi thường gặp
Thủ đoạn 'bắt cóc online' hoạt động như thế nào?
Kẻ lừa đảo giả danh công an, gọi điện thông báo nạn nhân liên quan vụ án nghiêm trọng. Sau đó yêu cầu tải ứng dụng họp trực tuyến, dàn cảnh phòng làm việc công an để tạo lòng tin. Cuối cùng dẫn dụ nạn nhân rời khà, thuê phòng khách sạn và đóng giả bị bắt cóc để đòi tiền chuộc từ gia đình.
Tại sao học sinh, sinh viên lại dễ trở thành nạn nhân?
Học sinh, sinh viên thường có tâm lý non nớt, thiếu kinh nghiệm sống và kiến thức pháp luật. Các em dễ hoảng sợ khi nghe đến cơ quan công an và lo lắng việc bị liên quan vụ án sẽ ảnh hưởng đến học tập, tương lai nên dễ bị thao túng tâm lý.
Làm thế nào để nhận biết cuộc gọi lừa đảo giả danh công an?
Cần nhớ rằng công an không bao giờ điều tra, lấy lời khai qua điện thoại hay ứng dụng trực tuyến. Mọi hoạt động điều tra đều phải thực hiện trực tiếp tại trụ sở công an. Nếu có cuộc gọi đáng ngờ, hãy chủ động liên hệ công an địa phương để xác minh.
Kẻ lừa đảo lấy thông tin cá nhân của nạn nhân từ đâu?
Thông tin cá nhân thường bị thu thập từ việc mua bán dữ liệu trên thị trường chợ đen và có thể có sự tiếp tay từ nhân viên một số công ty dịch vụ, đặc biệt là các công ty giao hàng. Điều này giúp kẻ lừa đảo có được thông tin chi tiết để tạo độ tin cậy cao.
Phụ huynh cần làm gì để bảo vệ con cái?
Phụ huynh cần thường xuyên trao đổi với con về các hình thức lừa đảo, tạo môi trường cởi mở để con chia sẻ khi gặp tình huống bất thường. Đồng thời theo dõi các hoạt động bất thường như con đột nhiên rời khà không báo trước hoặc có biểu hiện lo lắng, sợ hãi.
Nếu phát hiện bị lừa đảo thì phải làm gì?
Nếu phát hiện bị lừa đảo, cần giữ bình tĩnh và báo ngay cho người thân tin cậy. Sau đó liên hệ ngay với cơ quan công an địa phương để trình báo vụ việc. Không nên hoảng loạn hay làm theo yêu cầu của kẻ lừa đảo, đặc biệt là việc chuyển tiền.