- bảo vệ dữ liệu cá nhân
- lừa đảo công nghệ cao
- an toàn không gian mạng
Vì sao lừa đảo mạng vẫn hoành hành dù cảnh báo khắp nơi?
Lừa đảo mạng vẫn khiến hàng loạt người sập bẫy dù cảnh báo liên tục. Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân mới được thông qua có giúp chặn đứng vấn nạn này?
Lừa đảo mạng: Chiêu cũ người mới, sơ sẩy là bay tiền tỉ
Dù cơ quan chức năng liên tục cảnh báo, thực tế cho thấy các vụ lừa đảo trên không gian mạng vẫn xảy ra hằng ngày. Từ những vụ mất vài triệu đồng cho đến cả trăm, cả nghìn tỷ đồng, nạn nhân không chỉ là người cao tuổi, học sinh mà còn có cả giới doanh nhân sành sỏi. Lý do? Chỉ vì mất cảnh giác trong vài phút và tin nhầm vào những kịch bản lừa đảo được dàn dựng quá chuyên nghiệp.
Chiêu trò cũ, thủ đoạn mới, nạn nhân vẫn tiếp tục tăng
Trong thời đại số, không ít người tin rằng sử dụng công nghệ sinh trắc học, không nhấp vào link lạ hay khóa OTP sẽ giúp tránh được lừa đảo. Thế nhưng, phần lớn các vụ việc lại diễn ra sau khi chính nạn nhân… tự nguyện chuyển tiền. Những lời dụ dỗ được thiết kế bài bản, đánh đúng tâm lý, cộng với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI), đã khiến nạn nhân tin rằng mình đang làm đúng.
Chưa hết, các đối tượng còn giả danh công an, viện kiểm sát, nhân viên ngân hàng… gọi điện đe dọa hoặc dụ dỗ chuyển tiền để “kiểm tra” hay “nhận thưởng”. Một khi lòng tin bị chiếm lĩnh, thì ngay cả những người hiểu biết cũng dễ dàng rơi vào bẫy.
Thông tin cá nhân bị lộ là gốc rễ của mọi trò lừa đảo
Theo các chuyên gia an ninh mạng, tội phạm lừa đảo mạng sẽ "bó tay" nếu không có thông tin cá nhân của nạn nhân. Và đáng buồn là tại Việt Nam, dữ liệu cá nhân đang bị rò rỉ, mua bán tràn lan.
Nhiều người ngạc nhiên khi vừa rút tiền ở ngân hàng đã nhận được cuộc gọi mời đầu tư. Vừa mua vé máy bay đã có tin nhắn gọi xe sân bay. Những chi tiết tưởng nhỏ nhưng đều là bằng chứng cho thấy dữ liệu cá nhân đang bị thu thập và lợi dụng một cách công khai.
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân: Đặt nền móng cho cuộc chiến mới
Trước thực trạng đáng báo động này, cuối tháng 6/2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đây được coi là bước tiến quan trọng nhằm bịt các “lỗ hổng” pháp lý lâu nay trong việc kiểm soát, sử dụng và bảo vệ thông tin cá nhân của người dân.
Theo đó, luật nghiêm cấm mọi hình thức mua bán dữ liệu cá nhân. Mạng xã hội không được yêu cầu người dùng cung cấp hình ảnh chứa thông tin giấy tờ tùy thân để xác minh tài khoản. Các ngân hàng cũng bị cấm sử dụng dữ liệu cá nhân để đánh giá tín dụng nếu chưa có sự đồng ý của người dùng.
Quan trọng hơn, luật cho phép xử phạt rất nặng – lên đến hàng chục lần doanh thu – với các hành vi vi phạm. Đây là công cụ pháp lý mạnh mẽ giúp ngăn chặn nguồn gốc của các hoạt động lừa đảo công nghệ cao.
SIM rác – “vũ khí” hỗ trợ tội phạm mạng
Song song với việc siết chặt quản lý dữ liệu, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát SIM rác. Đây là công cụ chính để kẻ lừa đảo sử dụng thực hiện các cuộc gọi, nhắn tin mạo danh, lôi kéo, thậm chí đe dọa nạn nhân.
Chỉ khi SIM rác bị triệt tiêu, thì các cuộc gọi giả mạo mới giảm đáng kể. Do đó, quản lý chặt thuê bao di động, yêu cầu định danh chính chủ, và xử phạt nghiêm các nhà mạng dung túng cho việc phát hành SIM không kiểm soát là nhiệm vụ cấp thiết.
Làm sạch không gian mạng – Nền tảng cho quốc gia số
Không gian mạng “bẩn” không chỉ ảnh hưởng tới cá nhân, mà còn là nguy cơ lớn đối với nền kinh tế số. Các vụ “bắt cóc online”, lừa đảo hàng trăm tỷ, chiếm đoạt qua đầu tư ảo… không chỉ khiến người dân khốn đốn, mà còn làm giảm niềm tin vào công nghệ – điều vô cùng quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ sang kỷ nguyên số và xanh.
Muốn làm sạch môi trường mạng, phải xử lý từ gốc – đó là dữ liệu cá nhân. Khi không còn thông tin để khai thác, các đối tượng lừa đảo sẽ mất đi vũ khí lợi hại nhất.
Lời kết: Cảnh giác chưa bao giờ là thừa
Luật đã có, giải pháp kỹ thuật ngày càng tiên tiến, nhưng mấu chốt vẫn là ý thức của người dùng. Chỉ một giây mất cảnh giác, hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng có thể “bốc hơi”.
Hãy tỉnh táo trước mọi lời mời gọi hấp dẫn. Đừng chia sẻ thông tin cá nhân tùy tiện. Và hãy luôn nhớ: khi bạn chủ động chuyển tiền, không một công nghệ nào có thể bảo vệ bạn.
Câu hỏi thường gặp
Vì sao vẫn có người bị lừa dù có nhiều cảnh báo?
Do tội phạm mạng ngày càng tinh vi, kết hợp với AI, và nhiều người mất cảnh giác hoặc thiếu hiểu biết nên vẫn bị dẫn dụ.
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân mới quy định những gì?
Luật nghiêm cấm mua bán dữ liệu cá nhân, xử phạt nặng các hành vi vi phạm, và giới hạn việc yêu cầu thông tin từ mạng xã hội và ngân hàng.
Dữ liệu cá nhân bị rò rỉ gây nguy hiểm gì?
Nó giúp kẻ lừa đảo dễ dàng tiếp cận và giả mạo thông tin, từ đó lừa đảo tinh vi hơn khiến nạn nhân dễ tin tưởng.
Vai trò của SIM rác trong các vụ lừa đảo?
SIM rác là công cụ chính để các đối tượng gọi điện, nhắn tin lừa đảo mà không bị truy vết, nên cần quản lý chặt.
Người dân nên làm gì để tự bảo vệ mình?
Không chia sẻ thông tin cá nhân, cảnh giác trước lời mời đầu tư hay rút tiền, và không chuyển tiền nếu chưa xác minh chính xác.
Luật mới có giúp chặn đứng lừa đảo mạng không?
Luật là nền tảng quan trọng, nhưng hiệu quả phụ thuộc vào việc triển khai thực tế, kết hợp với kiểm soát SIM rác và nâng cao ý thức người dân.